Pieśnioteka

Strój męski - odświętny

.be

 

Zarys historyczny i niehistoryczny

Koszule około 1860 roku posiadały wysoki stojący kołnierz, zawiązywane pod szyją były czerwoną lub zieloną wstążką. Starsi mężczyźni nosili na szyi czerwone chustki. Późniejsze koszule są już bez stojącego kołnierza i w jednakowym kroju. Letnie z białego płótna, a zimowe z barchanu. Przekładane były przez szyję i zapinane u góry na 3 guziki. Dla dekoracji taka koszula posiadała wzdłuż zakładki. Z tyłu w kołnierzyk są wszyte 4 zakładki, a on sam był już niski. Dziś nosi się fabrycznie szyte koszule ze stójką.

Istnieją również kołnierzyki które zakłada się bezpośrednio na koszule. Chroniły one koszule przed zabrudzeniem i wyparły z mody koszule z wysokimi kołnierzami. Obecnie rzadko noszone, najczęściej w dni świąteczne. Do kołnierzyka również przypięta była świtka, czyli różowa kokardka, dziś już nie noszona. 

Około 1866 roku kamizelki były błękitne lub białe. Latem - z materiałów cieńszych, zimą - z materiałów sukiennych. Zapinane na świecące guziki. Obecnie zakłada się westkę ciemną, zazwyczaj w czarnym kolorze.

W XIX wieku noszono spodnie sukienne granatowe lub płócienne białe o prostym kroju, wpuszczane w buty. W około 1920 roku modne stały się spodnie bryczesowe zwane “pumpkami”. Dawniej, jak i teraz spodnie noszono na szelkach. 

Jedyna informacja jaką posiadamy o dawnych jakach jest to że noszono je w najczęściej w kolorze ciemnozielonym. Rzadziej noszono marynarki w kratę, zostały one wyparte przez jaki.

Na terenie Biskupizny około 250 lat temu prawdopodobnie noszono 2 fałdowane sukmany. Wierzchnia była długa do kolan i posiadała stojący kołnierz. Zapinało się ją na rząd świecących guzików. Druga sięgała prawie do kostek. Obie ściągane były pasem. Wierzchnia sukmana noszona była luźno gdy spodnia była przewiązana. W początkach XIX wieku noszone były już sukmany modre z czerwonymi wyłogami. W kolejnych latach szyto już sukmany czarne, długie - krojem podobne do współczesnych wołoszek. Pod spód zakładano rodzaj kaftana w ciemnych kolorach. 

Kożuchy krojem podobne były do wołoszek, szyte z czarnej oczej skóry i sukna tego samego koloru. Kołnierz szyty był z drogiego futra. Odzież ta była zapinana na czarne guziki. Wewnątrz kożucha znajdowały się kieszenie. Dziś ten element stroju odszedł w zapomnienie. 

Okrycie głowy chyba najczęściej zmieniały swoja formę. Za najstarsze znane kapelusze uznaje się te z wielkim rondem (XVIII wiek), następnie noszono wysokie kapelusze pilśniowe z kolorowymi sznurkami. Dalej w modę weszły cylindry noszone mniej więcej do 1870 roku. Do I wojny światowej noszono kapelusze z małą główką i szerokim rondem. Po wojnie, do czasów obecny noszone są czarne kapelusze pilśniowe z wstążką lub taśmą tego samego koloru. A jeśli chodzi o czapki to w XVIII wieku noszono składające się z główki otoczonej barankiem nakrycia głowy. W połowie XIX wieku, jak i pod jego koniec noszono “rogatywki” bez daszka, z barankiem. Było to nakrycie zimowe. Później były już czarne czapki i kroju walca. W XIX wieku noszono podobne czapki z kolorowymi wstążkami z tyłu. Dziś zimowych czapek się nie nosi. 

 

Strój męski

Dzisiejsze westki szyte są z przodu z sukna, a z tyłu z materiałów świecących najczęściej podszewkowych. Podszewka w kamizelkach zazwyczaj jest w kolorowe paseczki. Przód w miejscu zapięcia jest dłuższy o 10 centymetrów od boków. Zapinana jest na 6 czarnych guzików i posiada kieszenie. 

Spodnie “pumpki” odświętnie noszone były w dwóch kolorach - białym i czarnym. Białe najczęściej noszone są latem i podczas takich uroczystości jak wesela, dożynki czy zabawy. Czarne natomiast były zakładane na poważniejsze uroczystości czy większe wydarzenia. Wołoszka jest zakładana tylko to tego rodzaju spodni. Także żonaci mężczyźni częściej noszą spodnie czarne. 

Jaki są lekko dopasowane do figury i szyte są z sukna. Kiedy kolor amarantowy wszedł do użytku? Tego nie wiadomo. Jaki podszewkowane były niegdyś flanelą lub barchanem dziś materiałami poliestrowymi podszewkowymi. Na rewersach jaki są przyszyte ozdobne guziki, po jednym na każdą stronę. Zapinana jest na 4 guziki a jej mankiety oraz krawędzie są ozdobnie stebnowane. Rzadziej nosi się marynarki z ciemnych materiałów lub czarnego sukna. 

Wołoszki szyje się z czarnego sukna. Jej górna część jest dopasowana do ciała i posiadą wykładany kołnierz. Z tyłu na plecach zszywana jest w dwóch liniach idącymi łukiem. Dwa guziki zdobią dół przy szwach. Z przodu wołoszki przyszytych jest 8 guzików, gdzie pod 4 z nich znajdują się haftki na które jest zapinana. Dolna część zwana jest również spódnikiem, szyta jest z 3 kawałków materiału i 2 klinów. Wołoszka posiada około 99 fałd w pasie. Dolna część zszyta jest z górną w talii. Takie elementy jak kieszenie czy mankiety są ozdobnie stebnowane. Wołoszka zakładana jest bezpośrednio na westkę lub na jakę przy czym trzeba pamiętać o tym by jej rewersy lekko były lekko widoczne spod sukmany. 

Na nogach biskupianie noszą czarne buty oficerki, rzadziej buty z usztywnioną cholewą zszytą z tyłu, zwane rurkami.

Projekt "Pieśnioteka - czyli wirtualna Biskupizna" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

 

Back to Top