Pieśnioteka

Ewolucja stroju biskupiańskiego

Premiera 16 listopada

 

Najdawniejszy, zrekonstruowany na podstawie opisów, strój biskupiański jaki dziś znamy zaczął wykształcać się na przełomie XVI i XVII wieku i w użyciu pozostawał aż do uwłaszczenia chłopów, który to proces na Biskupiźnie rozpoczął się w 1823 roku.

W tym dawnym stroju wyraźnie widoczny jest wpływ ówczesnego stroju szlacheckiego, przejawiający się najbardziej w kroju męskiej sukni. Zauważyć możemy również, zwłaszcza w stroju damskim, elementy które przetrwały do dziś – na przykład kaftanik z pelerynką.

W połowie XIX wieku nastąpiła duża zmiana w ubiorze biskupiańskim spowodowana dużymi wpływami miejskimi, użyciem wyrobów fabrycznych oraz pojawieniem się maszyny do szycia. W okresie tym, który opisuje w swoich dziełach Oskar Kolberg, pojawiają się u mężczyzn cylindry oraz wysokie kołnierzyki, u kobiet zaś pierwsze bawełniane czepce.

Przełom XIX i XX wieku to kolejne zmiany spowodowane rozwojem przemysłu miejskiego i upadkiem przemysłu chałupniczego. W tym okresie męskie granatowe sukmany zmieniają się w znane nam dziś dobrze czarne wołoszki. Prawdopodobnie w tym czasie pojawiły się również jaki w amarantowym kolorze, które zastąpiły ciemno-zielone jaki opisywane przez Kolberga w 1860 roku. Cylindry natomiast zastąpione zostały przez kapelusze o niskich główkach i szerokich rondach.

W tym okresie pojawiają się pierwsze kopki, jeszcze znacznie niższe i szersze od obecnych, ale z mniejszym okapem, w modę weszła również watówka.

Ostatnie zmiany przyniósł okres międzywojenny. W latach 1918 do 1939 w powszechne użycie weszły spodnie o kroju bryczesowym, czyli tzw. „pumpki” oraz nowy fason kapeluszy pilśniowych – używany do dziś. Znacznie podwyższone zostały kobiece kopki, pojawiły się również budy. Skróceniu uległy natomiast spódniki.

Zmiany społeczne po II Wojnie Światowej spowodowały, że strój biskupiański przestał być noszony na co dzień, a stał się bardziej strojem obrzędowym, a wreszcie estradowym. Z tego powodu praktycznie od tego czasu niemal przestał się zmieniać. Zmianom podlegały tylko używane do szycia strojów materiały, co spowodowane było ich dostępnością.

Projekt "Pieśnioteka - czyli wirtualna Biskupizna" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

 

Back to Top